Wystawianie faktur zaliczkowych.

Podobnie jak miało to miejsce w poprzednim stanie prawnym, także obecnie przedsiębiorcy mają kłopoty z prawidłowym fakturowaniem zaliczek. Od 1 stycznia 2014 roku obowiązuje przepis zgodnie,
z którym faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed otrzymaniem (przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi) całości lub części zapłaty (art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT).
Z przepisu tego pośrednio wynika możliwość wystawiania faktur zaliczkowych przed otrzymaniem całości lub części zapłaty (nie wcześniej jednak niż 30 dni wcześniej).

Z możliwości takiej podatnicy powinni jednak korzystać bardzo ostrożnie (zdecydowanie bezpieczniejsze jest wystawianie w takich przypadkach faktur pro forma; odnośnie możliwości wystawiania faktur zaliczkowych pro forma). Jeżeli bowiem do otrzymania zaliczki nie dojdzie, wystawiona faktura stanie się pustą fakturą. Na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy są zaś obowiązani do zapłaty kwot podatku wykazanych na fakturach nie dokumentujących rzeczywistej sprzedaży.

Co gorsza, można się spotkać z – nieprawidłowym według mnie – stanowiskiem, że faktur nie dokumentujących rzeczywistej sprzedaży nie można korygować, a w konsekwencji podatek na nich wykazany nie może zostać skorygowany. Z tego powodu na wystawianie faktur zaliczkowych przed otrzymaniem zapłaty (podobnie jak „zwykłych” faktur przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi) podatnicy powinni się, co najwyżej decydować w przypadkach, gdy są całkowicie pewni, że do zapłaty dojdzie. Wystawianie takich dokumentów przed otrzymaniem zapłaty generalnie nie wyznaczy momentu powstania obowiązku podatkowego. Będzie one w takich sytuacjach powstawać najczęściej dopiero
z chwilą otrzymania zapłaty (zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).

Wyjątek dotyczy faktur zaliczkowych dokumentujących:

• Świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych.
• Dostaw książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1).
• Czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1).

Od 1 stycznia 2014 r. w przypadku tych czynności wystawienie faktury decyduje o dacie powstania obowiązku podatkowego (zob. art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT). Dotyczy to również faktur zaliczkowych wystawianych przed otrzymaniem zaliczki (w przypadku faktur zaliczkowych wystawianych po otrzymaniu zaliczki obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zaliczki na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT) przy czym uznać należy, że wystawianie takich faktur skutkuje obowiązkiem podatkowym w części odpowiadającej dokumentowanej nimi przyszłej zaliczce.